Ka Daniel Seopa
Mmolelwana wa bagolo-golo wa gore “Monna ke nku o llela teng” o hlwele o phaelwa ka theko modirong wa Palamente ya banna wo o tšeerego karolo ka la 25 kgweding ya Phupu. Wona obe o swaretšwe ka meagong ya Kgoro ya tshokollo ya bagolegwa ka Polokwane. Magareng ga dinhla tšeo di ahlaahlilwego go akaretšwa go tshwa sa mafahleng ge monna a ikwa a imetšwe, go tshwarwa ga mpe ga banna ke letsogo la molao, ga mmogo le ntwa kgahlanong le ditlaišo tša bong.
Kgwedi ya Phupu ke yeo go yona go hlolwago temošo ka tša maphelo go šeditšwe monagano go banna. Le ke lenaneo leo go lona šedi ye kgolo e fiwago ditaba tša go amana le dihlotlo tšeo banna ba kopanago le tšona maphelong a bona gomme di ba ama ga mpe menaganong.
Masepala wa selete sa Capricorn o rulagantše lekgotla le ka tšhomišano le kgoro ya tshokollo ya bagolegwa, South African Police Service SAPS, ga mmogo le batšea karolo ba bangwe, go leka go rarolla mathata a go gogiša banna ka kgara.
Diboledi ka go latelana ga tšona, di gateletše mmolelwana wa gore ‘le dubja le sa le meetsi’ ele wa go hlaloswa gore masogana a swanetše go lemošwa le go rutwa ka meragelo le maitshwaro a ma botse bjalo ka banna ba ka moso. Banna ba matlafaditšwe le go fiwa maele a ka fao ba swanetšego go itshwara ka gona go efoga kgatelelo ya monagano yeo e ka hlolago gore ba ipolaye.
Reverend Awedzani Nemaukwe wo abego a sepediša lekgotla le la banna, o hlohleleditše banna go se boife go ipatametša pele ga baruti le baetapele ba dikereke ge ba kopana le mathata a tša Bophelo.
Mongwadi wa dipuku ebile ele mogaši wa seyalemoya, Madimetja Chipape, o file polelo ya letšatši go hlohleletša banna go ikokobetša go basadi ba bona ka malapeng.
Chipape o re “Ge ole Colonel ya go hlomphega mošomong goba ole moetapele wa go tšhabega, ge o fihla ka gae eba monna wa lapa esego moetapele wola wa go tšhabega mošomong. Banna ge le nyaka go ba le manyalo a go atlega ka malapeng a lena, ikokobetšeng le dumelwe go laolwa ke basadi ba lena”.
Setsebi sa merero ya tša tekatekano ya bong go tšwa ka Tshwane University of Technology TUT Polokwane, Dr. Sabelinah Tshoane, o hlalositše seemo sa go hlabiša dihlong seo banna ba itemogelago sona ele ge ba gatelelwa ke letsogo la molao. O re ge banna ba gononelwa melatong ya bosinyi ba tšeelwa magato a boima ntle le dinyakišišo tša go tsenelela.
O gateletše polelong ya gagwe gore go ke phošo ye kgolo gore banna ba bonwe bjalo ka badiradibe mola basadi ba tšwela pele go bonwa bjalo ka batšwasehlabelo. O tšwetše pele ka go kgalemela ka bogale mokgwa wa ka fao basadi ba felago ba šomiša letsogo la molao bošaedi ka ge ba tseba gore molao o dula ole lehlakoreng la bona.
Banna ba filwe monyetla wa go tšweletša maikutlo ka ga hloba boroko ya kgatelelo ya monagano le hlorišo yeo banna ba itemogelago yona.
Go ya le ka diphatišišo tša mohlami wa mokgahlo wa go šetšana le dihlorišo tša banna South African Male Survivors of Sexual Abuse, elego Rees Mann, Monna wo tee go ba tshelela ka nageng ya Afrika Borwa o fetogile motšwasehlabelo wa tlaišo ya thobalano. Se se gatelela gore le ge basadi le bana ba fetoga batšwasehlabelo ba ditlaišo, banna le bona ba fela ba itemogela ditlaišo tša go fapana.
